Những lý do không được chủ quan với viêm mũi

Viêm mũi là một trong những bệnh lý đường hô hấp phổ biến, ảnh hưởng đến mọi đối tượng và độ tuổi. Mặc dù nhiều người thường xem nhẹ căn bệnh này, nhưng thực tế nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, viêm mũi có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Dưới góc độ Y học cổ truyền, đây là bệnh lý cần được quan tâm đúng mức và điều trị tận gốc. Bài viết sau đây sẽ phân tích chuyên sâu về bệnh viêm mũi dưới góc nhìn của Y học cổ truyền, kết hợp với Y học hiện đại.

I. Tổng quan về bệnh viêm mũi

Viêm mũi là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở niêm mạc mũi, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Bệnh được chia thành hai loại chính: viêm mũi thông thường và viêm mũi dị ứng. Trong đó, viêm mũi dị ứng đang có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây, đặc biệt tại các thành phố lớn với môi trường ô nhiễm.

1. Nhận định về bệnh viêm mũi theo Y học cổ truyền

Trong Y học cổ truyền, viêm mũi được xem là một chứng bệnh thuộc phạm vi "Tỵ Bệnh". Theo đó, bệnh phát sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau như phong hàn xâm nhập, phong nhiệt phạm phế, hay do tỳ vị hư nhược dẫn đến đàm thấp ứ trệ.

Các thể bệnh chính trong Y học cổ truyền bao gồm thể phong hàn, thể phong nhiệt, và thể hư chứng. Mỗi thể bệnh có những biểu hiện và phương pháp điều trị riêng biệt. Đặc biệt, với viêm mũi dị ứng, Y học cổ truyền quan niệm đây là bệnh do chính khí suy yếu, phế tỳ hư nhược, khiến tà khí dễ xâm nhập.

2. Cơ chế bệnh sinh theo Y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền, mũi là "khiếu của phế", có mối liên quan mật thiết với các tạng phủ khác. Khi phế khí suy yếu, sẽ ảnh hưởng đến chức năng tuyên phát túc giáng của phế, dẫn đến các triệu chứng viêm mũi. Đồng thời, tỳ vị hư nhược cũng góp phần làm suy giảm chính khí, tạo điều kiện cho bệnh phát sinh và kéo dài.

3. Dấu hiệu nhận biết

Bệnh viêm mũi thường biểu hiện qua các triệu chứng đặc trưng:

• Cảm giác ngứa và cay trong khoang mũi
• Hắt hơi liên tục, đặc biệt vào buổi sáng
• Chảy nước mũi trong hoặc đục
• Nghẹt mũi, khó thở
• Ngứa họng và kích ứng mắt
• Đau đầu và mệt mỏi

II. Những biến chứng nguy hiểm từ bệnh viêm mũi

1. Ảnh hưởng đến đường hô hấp

Viêm mũi kéo dài có thể dẫn đến viêm họng và viêm phế quản do người bệnh phải thở bằng miệng. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus xâm nhập sâu vào đường hô hấp. Đặc biệt, những người mắc viêm mũi dị ứng có nguy cơ cao phát triển thành bệnh hen suyễn.

2. Biến chứng xoang và tai

Khi viêm mũi không được điều trị đúng cách, các ổ viêm trong khoang mũi có thể lan rộng, gây ra:

• Viêm xoang mãn tính
• Viêm tai giữa
• Suy giảm thính lực

3. Tác động đến thị lực

Triệu chứng ngứa và kích ứng mắt trong viêm mũi dị ứng có thể dẫn đến:

• Viêm kết mạc
• Tổn thương giác mạc do gãi
• Suy giảm thị lực nếu không được điều trị kịp thời

III. Nguyên nhân gây bệnh và yếu tố nguy cơ

1. Yếu tố môi trường

Ô nhiễm không khí đang trở thành vấn đề nghiêm trọng tại các đô thị lớn, với nồng độ bụi mịn PM2.5 và các chất ô nhiễm khác vượt ngưỡng cho phép. Những yếu tố này không chỉ kích thích đường hô hấp mà còn làm tăng nguy cơ mắc viêm mũi dị ứng.

2. Thay đổi thời tiết

Giao mùa được xem là thời điểm viêm mũi xuất hiện với tần suất cao nhất trong năm. Nguyên nhân chính đến từ sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ môi trường, khiến cơ thể không kịp thích nghi và dễ mắc bệnh. Bên cạnh đó, độ ẩm không khí cũng có những biến động mạnh trong giai đoạn này, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus phát triển. 

Đặc biệt, trong thời kỳ giao mùa, sức đề kháng của cơ thể thường bị suy giảm đáng kể do phải liên tục thích nghi với những thay đổi của thời tiết, khiến hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả và dễ bị tổn thương bởi các tác nhân gây bệnh từ môi trường.

3. Các yếu tố khác

• Di truyền và cơ địa dị ứng
• Tiếp xúc với các chất kích ứng
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc

V. Phương pháp điều trị toàn diện

1. Điều trị Tây y

Các phương pháp điều trị Tây y thường tập trung vào:

• Thuốc kháng histamine
• Thuốc xịt mũi chứa corticosteroid
• Thuốc giảm sung huyết mũi

2. Đông y và các phương pháp tự nhiên

Y học cổ truyền chú trọng điều trị toàn diện, kết hợp nhiều phương pháp:

• Châm cứu: Sử dụng các huyệt đạo như Ấn đường, Nghinh hương, Phế du, Túc tam lý để điều hòa khí huyết, tăng cường sức đề kháng.
• Dưỡng sinh: Điều chỉnh chế độ ăn uống, tránh các thức ăn lạnh, cay nóng, hạn chế đồ chiên xào, tăng cường thực phẩm bổ tỳ phế.
• Xông hơi thảo dược: Sử dụng các loại thảo dược như Bạc hà, Kinh giới, Tô diệp để thông mũi, giảm viêm.

Kết luận

Viêm mũi và viêm mũi dị ứng tuy là bệnh lý phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và có phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Kết hợp giữa Y học hiện đại và Y học cổ truyền, cùng với việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa, sẽ giúp kiểm soát hiệu quả bệnh viêm mũi và nâng cao chất lượng cuộc sống.